گلدن لایف

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) چیست؟

سندرم قبل از قاعدگی (Pre-menstrual syndrome)  یا به اختصار (PMS) و نوع شدیدتر آن اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) که با حضور اختلالات فیزیکی و یا رفتاری مشخص می‌شود. علائمی که به‌ طور مکرر در نیمه دوم چرخه قاعدگی و اغلب در چند روز اول قاعدگی رخ می‌دهد. شدت علائم PMS یا PMDD منجر به تداخل در برخی از جنبه‌های زندگی زنان، ازجمله روابط اجتماعی، کار در خانه یا خارج از خانه و غیره می‌شود. 

سندرم پیش از قاعدگی چه علائمی دارد؟

سندروم پیش از قاعدگی (PMS) دارای طیف وسیعی از علائم و نشانه‌ها ازجمله نوسانات خلقی، حساس شدن سینه‌ها، میل به غذا، خستگی، تحریک‌پذیری و افسردگی است. شایع‌ترین تظاهرات فیزیکی، نفخ شکم است. تخمین زده می‌شود که از هر 4 زن در سنین قاعدگی، 3 نفر به نوعی سندرم پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنند.
علائم معمولاً در یک الگوی قابل پیش‌بینی عود می‌کنند. اما تغییرات فیزیکی و احساسی که با سندرم پیش از قاعدگی تجربه می‌کنید ممکن است از اندک تا شدید متفاوت باشد.

علائم و نشانه‌های عاطفی و رفتاری سندرم پیش از قاعدگی

• تنش یا اضطراب
• حالت افسردگی
• گریه
• نوسانات خلقی و تحریک‌پذیری یا عصبانیت
• تغییرات اشتها و میل به غذا
• مشکل در به خواب رفتن (بی‌خوابی)
• کناره‌گیری اجتماعی
• تمرکز ضعیف
• تغییر در میل جنسی (اختلال جنسی)

علائم و نشانه‌های فیزیکی در دوره سندرم قبل از قاعدگی

• درد مفاصل یا عضله
• سردرد
• خستگی
• افزایش وزن مرتبط با احتباس مایعات
• نفخ شکم
• حساسیت سینه
• آکنه
• یبوست یا اسهال

دلایل سندرم پیش از قاعدگی

اینکه دقیقاً چه چیزی باعث سندرم پیش از قاعدگی می‌شود ناشناخته است، اما چندین عامل ممکن است در ایجاد این سندرم نقش داشته باشند:
تغییرات چرخه‌ای در هورمون‌ها: علائم و نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی با نوسانات هورمونی تغییر می‌کند و با بارداری و یائسگی ناپدید می‌شود.
تغییرات شیمیایی در مغز: نوسانات سروتونین، یک ماده شیمیایی مغز (انتقال‌دهنده عصبی) که گمان می‌رود نقش مهمی در حالت‌های خلقی بازی می‌کند، می‌تواند علائم PMS را تحریک کند. مقادیر ناکافی سروتونین ممکن است به افسردگی قبل از قاعدگی و همچنین خستگی، هوس غذایی و مشکلات خواب کمک کند.
افسردگی: برخی از زنان مبتلابه سندرم پیش از قاعدگی شدید، افسردگی تشخیص داده نشده دارند، اگرچه افسردگی به ‌تنهایی باعث ایجاد همه علائم نمی‌شود.

تشخیص سندرم پیش از قاعدگی

هیچ یافته فیزیکی یا تست آزمایشگاهی منحصربه‌ فردی برای تشخیص مثبت سندرم پیش از قاعدگی وجود ندارد. پزشک ممکن است علامت خاصی را به PMS نسبت دهد.
جهت بررسی PMS  پزشک ممکن است بخواهد علائم و نشانه‌های خود را حداقل برای دو دوره قاعدگی در یک تقویم ثبت کنید. روزی که برای اولین بار متوجه علائم PMS می‌شوید و همچنین روز ناپدید شدن آن‌ها را یادداشت کنید. همچنین حتماً روزهای شروع و پایان پریود خود را علامت بزنید.
برخی شرایط ممکن است شبیه PMS باشند، ازجمله سندرم خستگی مزمن، اختلالات تیروئید و اختلالات خلقی، مانند افسردگی و اضطراب. پزشک ممکن است آزمایش‌هایی مانند آزمایش عملکرد تیروئید یا آزمایش‌های غربالگری خلق‌وخو را برای کمک به تشخیص واضح تجویز کند.

درمان سندرم پیش از قاعدگی

چگونه سندرم پیش از قاعدگی را درمان کنیم ؟

برای بسیاری از زنان، تغییر شیوه زندگی می‌تواند به کاهش علائم PMS کمک کند. اما بسته به ‌شدت علائم، پزشک ممکن است یک یا چند دارو یا قرص را برای سندرم پیش از قاعدگی تجویز کند که حتماً باید تحت نظر پزشک تجویز و دریافت شود.

داروهای ضد افسردگی مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین (SSRIs)

این دارو ها شامل فلوکستین، پاروکستین، سرترالین و غیره است - در کاهش علائم خلقی موفق بوده‌اند. SSRI ها خط اول درمان PMS شدید یا PMDD هستند. این داروها به‌طورکلی روزانه مصرف می‌شوند. اما برای برخی از زنان مبتلابه PMS، استفاده از داروهای ضدافسردگی ممکن است به دو هفته قبل از شروع قاعدگی محدود شود. و به همین دلیل است که مصرف فلوکستین در دوره سندرم پیش قاعدگی رایج است اما باید تحت نظر پزشک مصرف شود.

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)

 مصرف داروهای غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن قبل یا در شروع قاعدگی می‌تواند گرفتگی و ناراحتی سینه را کاهش دهد.

دیورتیک‌ها

 ورزش و محدود کردن مصرف نمک برای کاهش افزایش وزن، تورم و نفخ سندرم پیش از قاعدگی کافی نیست، مصرف قرص‌های دیورتیک‌ها می‌تواند به بدن کمک کند تا مایعات اضافی را از طریق کلیه‌ها دفع کند. اسپیرونولاکتون یک دیورتیک است که می‌تواند به کاهش برخی از علائم PMS کمک کند.

داروهای ضدبارداری هورمونی

 این داروهای تجویزی تخمک‌گذاری را متوقف می‌کنند، که ممکن است علائم PMS را تسکین دهد.

مکمل های ویتامین

مطالعات نشان داده‌اند که ویتامین D، کلسیم، منیزیم، ویتامین E و ویتامین B6 علائم را تسکین می‌دهند.

داروها و مکمل های گیاهی سندرم قبل از قاعدگی

 برخی از زنان از کاهش علائم PMS با استفاده از گیاهانی مانند جینکوبیلوبا، زنجبیل، روغن گل مغربی و مخمر سنت جان(St. John's wort) صحبت می‌کنند. از جمله مکمل های گیاهی موثر در درمان و کاهش  علائم سندرم پیش قاعدگی شامل موارد زیر می شود :

• مکمل بابونه : بابونه به دلیل خواص درمانی مانند اثرات ضدالتهابی، اثرات ضد اسپاسم، اثرات ضد اضطراب برای درمان PMS استفاده می‌شود. 
• مکمل سنت جان: این گیاه با تأثیر بر هورمون‌های پلاسمایی (FSH، LH، استرادیول، پروژسترون، پرولاکتین و تستسترون) و کاهش عوامل التهابی، در بهبود علائم فیزیکی و رفتاری PMS مؤثر است (اما علائم مربوط به درد را تغییر نداد)
• مکمل گل مغربی: قدرت درمانی روغن گل مغربی در مدیریت PMS موضوع بسیاری از آزمایشات بالینی است. اسید لینولئیک موجود در آن سنتز پروستاگلاندین مفید را تقویت می‌کند و PMS را کاهش می‌دهد.

**قبل از مصرف هرگونه محصول گیاهی بدلیل امکان وجود عوارض جانبی و تداخلات دارویی با پزشک خود مشورت کنید.**

طب سوزنی: برخی از زنان پس از درمان طب سوزنی، علائم PMS آنها کاهش می‌یابد.

تغییرات مثبت در رژیم غذایی برای کاهش علائم

سوال رایج بانوان برای درمان و بهبود علائک این است :"خوراکی های مفید برای سندرم پیش از قاعدگی کدامند؟" در ادامه به برخی موارد مهم که می توانید در رژیم غذایی و سبک زندگیتان رعایت کنید، آورده شده است :

• غذاهای حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده : مانند میوه‌ها، سبزی‌ها و غلات کامل انتخاب کنید.

برای کاهش نفخ و احساس سیری، وعده‌های غذایی کوچک‌تر و دفعات بیشتر شود.
برای کاهش نفخ و احتباس مایعات، مصرف نمک و غذاهای شور را محدود کنید.

• غذاهای غنی از کلسیم: اگر فرد نمی‌تواند محصولات لبنی را تحمل‌ کند یا کلسیم کافی را در رژیم غذایی خود دریافت کند، مصرف روزانه مکمل کلسیم ممکن است کمک ‌کننده باشد.

از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید.

عوامل دیگری نیز در سبک زندگی علاوه بر رعایت رژیم غذایی نیز موثر است :

• کاهش استرس: خواب کافی – ورزش‌هایی مثل یوگا و مدیتیشن برای کاهش استرس مؤثر هستند.
• عدم استعمال دخانیات: سیگار کشیدن ممکن است منجر به بدتر شدن علائم PMS شود زیرا نیکوتین اثراتی بر سیستم عصبی دارد که حساسیت به استرس‌های محیطی را افزایش می‌دهد.